Vuurwerkangst bij huisdieren
Voor veel mensen is Oud en Nieuw een leuk feestje. Gezellig met de hele familie of vrienden samenzijn en genieten van een prachtig vuurwerkspektakel. Ook huisdieren mogen ‘meegenieten’…
De harde, onverwachte knallen van vuurwerk zijn voor huisdieren vaak geen feestje. Net als de meeste van ons, schrikken ze van de knallen. Wij, als mens, kunnen nog bedenken dat dit geen levensbedreigende situatie is, maar voor een hond, kat of ander huisdier kan een harde, luide knal al genoeg aanleiding zijn om in paniek te raken en te vluchten.
Verschillende gradaties
Niet elk huisdier reageert hetzelfde op de harde knallen. Vuurwerkangst kent verschillende gradaties. Je hebt dieren die niet blikken of blozen van de knallen. Sommige schrikken en herstellen daarna snel weer van de schrik. Andere dieren schrikken en herstellen langzamer van de schrik. Er zijn ook huisdieren die echt in paniek raken. Overdreven blaffen, janken, onzindelijkheid, sproeien, hijgen, speekselen, bevriezen of weg willen vluchten, overdreven wassen en oplopende spanning tussen dieren onderling. Bij deze dieren zit de schrik van een knal er zo goed in dat ze na het horen van een knal maar moeilijk kunnen ontspannen. Angst voor knallen, lichtflitsen en/of andere harde geluiden is een veel voorkomend probleem bij honden en katten. Deze dieren zullen niet alleen schrikken van vuurwerkknallen, maar schrikken vaak al van elk hard (of zacht) onverwacht geluid. Om deze paniek te voorkomen en ervoor te zorgen dat een huisdier met milde angst geen verdere angst kan gaan ontwikkelen zijn er een aantal maatregelen die je kunt nemen. Deze kun je al ver voor Oud en Nieuw en ook op de dag zelf toepassen.
Puppy- & kittentijd
Angst voorkomen begint al deels in de ‘baby’-tijd van jouw huisdier. Door een pup of kitten goed te socialiseren met alles en iedereen om hem heen leert het dat niet alles spannend en eng is, maar dat de dingen ook leuk zijn! Een goede begeleiding van jou als baas daarbij is van essentieel belang.
Door het deelnemen aan een cursus op een goede hondenschool leer je de pup goed te begeleiden en krijg je de handvatten die je nodig hebt om van jouw pup een leuk, sociaal dier te maken dat niet van het minste of geringste in paniek raakt. Een goede hondenschool zal ook zeker aandacht geven aan vuurwerk(angst) en hoe je daar mee om moet gaan.
CD’s
Als je de hond of kat niet vanaf babytijd hebt of als je dierenvriend na Oud en Nieuw pas in huis is gekomen kun je hem alvast voorbereiden op dat wat komen gaat door het afspelen van een CD. Er zijn CD’s te verkrijgen met onweer en vuurwerk-geluiden erop, die ervoor zijn gemaakt om met jouw huisdier te trainen. Een goede CD bevat een stappenplan dat je kunt doorlopen om jouw huisdier te laten wennen aan harde, onverwachte geluiden. Let wel op: een CD kan alleen geluid produceren, maar niet de luchtdrukverschillen die met onweer of iets dergelijks ontstaan. Het kan dus zo zijn dat jouw hond of kat niet meer op de geluiden van de CD reageert na het stappenplan, maar wel reageert op geluiden in de omgeving. Hou er rekening mee dat je al vroeg moet starten met het gebruik van dit soort CD’s.
Een eigen, veilige plek
Naast een goede socialisatie of gewenning is het belangrijk dat een huisdier een eigen, veilige plek heeft waar hij zich terug kan trekken als hij zich wil ontspannen. Bang zijn voor knallen is één ding, maar er niet van weg kunnen, daarvan kan de angst alleen maar erger worden. Als jouw dierenvriend al een plek heeft, kun je deze zo laten als dat goed werkt of nog aantrekkelijker maken voor Oud en Nieuw. Zit jouw huisdier bijvoorbeeld graag onder een tafel of in een bench, dan kun je ervoor zorgen dat de intensiteit van het geluid van de knallen afgezwakt wordt door een deken of dekbed op de grond en over de tafel of bench heen te leggen. Zo worden ook de eventuele lichtflitsen die binnenkomen weggenomen. Ook hiervan kan een huisdier schrikken.
Heeft jouw huisdier nog geen veilig plekje, dan kun je er eentje maken en hem trainen er naartoe te gaan als hij angstig is. Voor een hond is het makkelijkst om hiervoor een bench te gebruiken. Een kat is lastiger te sturen. Biedt verschillende plekjes aan, zodat de kat keus heeft. Hiermee voorkom je dat hij wegkruipt op een onhandige of gevaarlijke plek.
Maatregelen
Verder is het belangrijk dat jij als baas de volgende maatregelen in acht neemt in de periode voor en tijdens Oud en Nieuw:
- Dwing een hond niet tot een lange wandeling als deze angstig is. Hierdoor kan de angst alleen maar toenemen. Laat kort even uit en ga weer naar binnen of neem de hond mee (voor een langere wandeling) naar een gebied waar de knallen minder intens of niet zijn.
- Doe de hond aan de lijn tijdens het uitlaten. Zelfs een hond die niet bang is, of lijkt te zijn, kan toch schrikken van een knal. Als de schrik er in zit willen ze vaak vluchten en zijn ze erg moeilijk terug te roepen. Hierdoor kunnen ongelukken ontstaan.
- Houd de kat tijdens Oud en Nieuw en de dagen ervoor binnen. Door (onverwacht) geknal kan een kat in paniek raken en onder een auto komen of de weg kwijt raken.
- Zorg dat er genoeg kattenbakken in huis zijn. Veel katten plassen graag op de ene bak en ontlasten liever op een andere bak.
- Als er meerdere katten in een huis wonen en er is spanning tussen de dieren door stress van de (voor)knallen zorg dan dat iedere kat zijn eigen plek heeft waar hij zich ongestoord kan terugtrekken. Hang op de plekken waar de katten elkaar noodgedwongen moeten passeren (om van de ene naar de andere ruimte te gaan) een Feliway verdamper op. Dit kan ertoe bijdragen dat de spanning verminderd wordt.
- Probeer zelf te allen tijde te doen alsof vuurwerk de normaalste zaak van de wereld is. Een huisdier reageert veelal op het gedrag van de baas. Als jij als baas schrikt en paniekerig doet, zal jouw dierenvriend dit min of meer overnemen. Blijf kalm en vastberaden, dan zal jouw hond of kat zich in negen van de tien gevallen veiliger voelen bij jou in de buurt. Dit kan ertoe leiden dat hij of zij minder angstig is of gaat worden van vuurwerkgeknal.
- Steun een angstige dier, maar ga niet overdreven troosten. Als de hond of kat bijvoorbeeld graag tegen jou aanzit tijdens het geknal, laat hem dit dan doen. Schenk er verder geen aandacht aan. Jij bent op dat moment zijn veilige baken en dat is voldoende als hij zich daardoor min of meer kan ontspannen. Ga hem niet troosten.
- Beloon goed gedrag! Als jouw hond rustig blijft tijdens het horen van knallen mag dit uitgebreid beloond worden. Hopelijk wordt dan de link: ‘knal = niet erg’ gelegd.
- Laat licht aan in de ruimte waar jouw huisdier is op het moment dat er geknald wordt. Er kan eventueel een tv of radio aangezet worden om de knallen wat te maskeren.
- Sluit, indien mogelijk, gordijnen en dergelijke, zodat de lichtflitsen niet zichtbaar zijn.
- Zorg dat alle ramen en deuren naar buiten toe dicht zijn. Laat deuren in huis eventueel wel open. Een huisdier moet altijd naar zijn veilige plekje kunnen of naar een ruimte die hij op dat moment prefereert als zijn veilige plekje. Dit geldt niet alleen tijdens Oud en Nieuw, maar ook in de tijd er voor. Het deurtje van de bench dus ook altijd open laten staan als je een bench gebruikt!
- Is jouw hond of kat af te leiden met leuk speelgoed of iets lekkers, dan mag dit ook ingezet worden als afleiding van het vuurwerk.
Middelen
Huisdieren met een milde tot iets heftige angst kunnen extra ondersteund worden in hun omgang met angst. Diepgewortelde angst zelf is met geen pil of poeder echt weg te nemen, maar angst op zich is wel te verminderen in combinatie met een goede vuurwerktraining.
Naast het bieden van een veilige plek en goede begeleiding van de baas zijn er voedingssupplementen en homeopathische middelen te verkrijgen die het sein ‘rust’ bij een huisdier activeren. Jouw dierenvriend kan met behulp van deze middelen makkelijker omgaan met angstprikkels. Ook zijn deze middelen er in de vorm van feromonen-spray’s, verdampers of halsbanden. Deze verspreiden de geur die het dier, toen het pup of kitten was, meekreeg van de moeder om te kunnen ontspannen. Het zijn middelen die niet versuffen en vrij te verkrijgen zijn.
Voor meer informatie over dit soort middelen kun je terecht bij de dierenarts. De dierenarts of -assistent(e) kan je helpen bij het uitzoeken van het juiste middel voor jouw huisdier en het gebruik meteen uitleggen. Voordeel is dat je direct een goed doseringsadvies krijgt.
Let op! Met de meeste middelen moet zeker al een maand van te voren (of eerder) gestart worden voor een goed resultaat. Deze middelen werken op hun best als er (met de hond) ook getraind wordt. Eventueel kan er de laatste paar dagen van het jaar ook nog ondersteuning in de vorm van medicatie gegeven worden.
Medicatie
Angstige tot extreem angstige huisdieren hebben vaak onvoldoende aan alleen een supplement of feromoon-preparaat. Deze dieren hebben ook (voor langere tijd) ondersteuning nodig van medicatie om nog enigszins fatsoenlijk te kunnen functioneren rondom en tijdens Oud en Nieuw. Vaak zorgt de medicatie die voorgeschreven wordt ervoor dat de geluidswaarneming of het waarnemingsvermogen van het dier in het algemeen wordt geremd. Daarbij werkt het vaak ook spierverslappend en versuffend.
Als je een angstige tot extreem angstig huisdier hebt, ga dan niet zelf experimenteren met middelen, maar raadpleeg de dierenarts en/of een goede honden-/kattengedragstherapeut. Sommige dierenartsen kunnen zelf een goed behandelplan voor jouw dierenvriend opstellen, maar vaak is hulp van een gedragstherapeut nodig. Ieder heeft zijn eigen expertise. De dierenarts kan bij jouw huisdier een gezondheidscontrole uitvoeren, eventueel in combinatie met een bloedonderzoek, om te kijken of het dier gezond genoeg is om (voor langere tijd) medicatie te kunnen gebruiken.
Artikelen
Daarnaast is er voor de hond een aantal artikelen te verkrijgen die angst helpen te verminderen door, bijvoorbeeld, de geluidswaarneming weg te nemen. Dit doen Mutt Muffs, een soort koptelefoons speciaal gemaakt voor een hondenhoofd met daarin een materiaal dat de geluiden die van buitenaf komen dempt. Ze zijn te verkrijgen via internet. Mutt Muffs zijn een mooi alternatief voor het stoppen van watten in de oren van de hond. Watten kunnen ook te diep gestoken worden met alle gevolgen van dien.
Er bestaat ook een speciaal shirt dat een hond ‘inbakert’, Thundershirt. De druk die het shirt geeft op het lichaam van de hond werkt ongeveer hetzelfde als het inbakeren van mensenbaby’s. Honden worden er rustig(er) van. Sommige dierenartsen gebruiken de shirts, maar ook via internet zijn ze te verkrijgen.
Begin op tijd
Een gedragstherapeut kan vertellen welke middelen volgens een stappenplan gegeven kunnen worden en kan het stappenplan zo aanpassen dat het geschikt is voor jouw huisdier. Begin wel op tijd met het inwinnen van informatie. Het uitwerken en toepassen van een stappenplan en het laten slagen ervan neemt tijd in beslag. Het ene dier zal sneller de gewenste reactie laten zien dan de ander!